Onkologia

Onkologia to jedna z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny weterynaryjnej, zajmująca się diagnostyką, leczeniem, profilaktyką nowotworów oraz opieką paliatywną pacjentów z zaawansowaną chorobą. Szacuje się, że około 30% psów i kotów rozwinie w ciągu życia nowotwór. Choroba najczęściej dotyka zwierzęta starsze, ale może wystąpić także u młodszych pacjentów, w tym zwierząt w wieku pediatrycznym.

W związku z wydłużaniem się średniego wieku zwierząt liczba zachorowań stale rośnie, co przekłada się na wzrost liczby konsultacji onkologicznych. Rozpoznanie nowotworu często wywołuje u właściciela niepokój i obawy, jednak wczesna diagnoza może znacząco poprawić rokowanie, a wiele procesów nowotworowych jest całkowicie wyleczalnych.

Głównym celem leczenia onkologicznego w weterynarii jest wydłużenie czasu wolnego od choroby przy zachowaniu jak najwyższego komfortu życia pacjenta. Regularne badania profilaktyczne stanowią istotny element opieki.

Metody leczenia

Chirurgia onkologiczna
Jest jedną z najważniejszych metod leczenia nowotworów u małych zwierząt. Polega na usunięciu tkanek lub narządów objętych procesem nowotworowym i daje szanse na pełne wyleczenie w przypadku guzów łatwo dostępnych, np. skóry, sutka, gruczołów okołoodbytowych, tkanek miękkich, a także narządów wewnętrznych. Decyzja o zabiegu zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz obecności przerzutów.

Chemioterapia onkologiczna
Wykorzystuje leki cytostatyczne, które niszczą komórki nowotworowe lub hamują ich podział. Stosuje się różne strategie:

• chemioterapia podstawowa – wrażliwe na leczenie nowotwory, np. chłoniaki, białaczki,
• chemioterapia adjuwantowa – po zabiegu chirurgicznym w celu eliminacji mikroprzerzutów,
• chemioterapia neoadjuwantowa – zmniejszenie guza przed zabiegiem,
• chemioterapia paliatywna – dla nieoperacyjnych lub zaawansowanych nowotworów,
• chemioterapia uwrażliwiająca – przygotowanie komórek nowotworowych do radioterapii.

Leki podawane są dożylnie lub doustnie, a protokoły leczenia dopasowywane są indywidualnie do rodzaju nowotworu i pacjenta.

Terapie uzupełniające
W zależności od potrzeb stosowane są również radioterapia, elektrochemioterapia oraz terapie kombinowane, które zwiększają skuteczność leczenia i wydłużają okresy remisji.

Opieka paliatywna

Opieka paliatywna ma na celu łagodzenie objawów choroby i utrzymanie komfortu życia pacjenta w przypadku chorób nieuleczalnych lub w stadiach terminalnych. Wykorzystuje się tu m.in.:

• chemioterapię paliatywną,
• radioterapię paliatywną,
• elektrochemioterapię,
• chirurgię w celach łagodzących dolegliwości.

Duże znaczenie ma kontrola bólu nowotworowego, który w przypadku braku leczenia może stać się przewlekły i negatywnie wpływać na skuteczność terapii. W tym celu stosowane jest podejście multimodalne, indywidualnie dopasowane do potrzeb pacjenta.

Żywienie w chorobie nowotworowej

Odpowiednie żywienie jest kluczowym elementem leczenia onkologicznego i opieki paliatywnej. Nowotwory wywołują szereg zaburzeń metabolicznych, prowadzących do wyniszczenia organizmu i tzw. kaheksji nowotworowej.

Dieta dla pacjenta onkologicznego powinna być:

• wysokobiałkowa,
• wysokotłuszczowa,
• niskowęglowodanowa,
  z dodatkiem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które wykazują korzystne działanie w chorobie nowotworowej.

Żywienie może być oparte na karmach komercyjnych lub w formie żywienia „gotowanego”, przygotowanego indywidualnie w porozumieniu z dietetykiem weterynaryjnym.